Dlaczego KoLiber o tym przypomina? Ponieważ był to wybitny polityk konserwatywno – liberalny, któremu należy przypisać ogromne zasługi w walce z komunizmem w Polsce. Warto znać przynajmniej w ogólnym zarysie jego sylwetkę, tym bardziej, że był postacią niezwykle barwną i porywającą- zwierza się Małgorzata Rutkowska.

Zbliża się setna rocznica urodzin Ronalda Reagana – 40. prezydenta USA. Dlaczego KoLiber o tym przypomina? Ponieważ był to wybitny polityk konserwatywno – liberalny, któremu należy przypisać ogromne zasługi w walce z komunizmem w Polsce. Warto znać przynajmniej w ogólnym zarysie jego sylwetkę, tym  bardziej, że był postacią niezwykle barwną i porywającą. 

W swojej autobiografii zatytułowanej „Gdzie jest reszta mnie?” Reagan zwierza się: Kochałem trzy rzeczy: dramat, politykę i sport, ale nie jestem pewien czy w tej kolejności.” Niezwykłe jest, że w każdej z tych trzech dziedzin Reagan odniósł ogromny sukces. Dziś możemy oglądnąć blisko sto pięćdziesiąt filmów z jego udziałem, a na hollywoodzkiej alei sławy znaleźć jego gwiazdę. Zabawna anegdotka wiąże się z jego pracą jako komentatora radiowego, w której polegał głównie na swojej bogatej wyobraźni. Zdarzyło się w roku 1934, że podczas relacjonowania przebiegu zawodów sportowych stracił połączenie ze stadionem. Niezrażony niczym kontynuował wówczas opowiadanie zmyślonych wydarzeń meczu, przypisując graczom nadludzkie możliwości.

Co sprawiło, że utalentowany aktor i prezenter zajął się polityką?

W 1928 r. został przyjęty do niewielkiego college’u – Eureka Collage – prowadzonego przez protestancki kościół Christian Church. Został także wybrany jako przewodniczący studentów pierwszego roku. Reagan stał na czele strajku studentów protestujących przeciwko wyeliminowaniu z programu uczelni pewnych wykładów. Strajk zakończył się powodzeniem -zajęcia zostały przywrócone, a rektor zmuszony do ustąpienia ze swojego stanowiska. Dla Reagana był to pierwszy test działalności politycznej. Później często wspomina, że to doświadczenie wpłynęło na jego zainteresowanie polityką.

40. Prezydent USA

W walce o fotel prezydencki Reagan wyraźnie forsował konserwatywne idee zarówno w polityce wewnętrznej, jak i zagranicznej. Proponował m.in. ograniczenie wydatków budżetowych, zwłaszcza na cele socjalne, przestrzeganie zasady zrównoważenia budżetu federalnego, większą kontrolę podaży pieniądza czy koncepcję pokoju przez siłę (Reagan głosił, że celem ZSRR jest odniesienie pewnego zwycięstwa nad Stanami Zjednoczonymi w każdej dziedzinie i na każdym polu. Dlatego też Stany powinny uzyskać przewagę nad Związkiem Radzieckim). Spytany na konferencji prasowej w Los Angeles w 1980 r. o główne priorytety z chwilą objęcia władzy, wskazał na te aspekty, które jego zdaniem mogłyby zacząć odwracać sytuację gospodarczą kraju, np. wyeliminowanie nadmiernych i niepotrzebnych przepisów regulacyjnych. (Ówczesną amerykańską gospodarkę trapiło połączenie inflacji z recesją). Działania na rzecz ratowania amerykańskiej gospodarki opierały się głównie na zmniejszaniu podatków w celu pobudzenia inwestycji oraz zwiększeniu wydatków publicznych. Później ekonomię stosowaną przez Reagana nazwano Reaganomiką.

Walka z „Imperium Zła”

Tym mianem Prezydent określił ZSRR w 1983. Cztery lata później, podczas wizyty w Zachodnich Niemczech wzywał Michała Gorbaczowa,  przywódcę ZSRR do zniszczenia muru berlińskiego – fizycznego symbolu żelaznej kurtyny, oddzielającej kraje kapitalistyczne od komunistycznych.  Wielu historyków uważa, że to właśnie Reagan w decydującym stopniu przyczynił się do przegranej ZSRR. Z pewnością ogromne znaczenie miało narzucenie tempa wyścigu zbrojeń i rozpoczęcie prac badawczo – konstrukcyjnych nad nowymi rodzajami broni. Reagan wielokrotnie powtarzał, że każde ustępstwo czy kompromis Stanów będzie odbierany przez ZSRR jako przejaw słabości. Powstał model świata dychotomicznego, w którym albo popiera się politykę amerykańską, albo jest się komunistą.

Polska sprawa

Już w chwili objęcia stanowiska prezydenta przez Reagana, stosunki amerykańsko – radzieckie były zdecydowanie złe. Administracja Reagana pogłębiła natomiast ten kryzys ograniczając rozwój stosunków gospodarczych, kulturalnych czy naukowych z komunistami. W dniu 29 grudnia 1981 r. Reagan uznając Związek Radziecki za odpowiedzialny wprowadzenia stanu wojennego w Polsce, nałożył nań liczne sankcję, m.in. wstrzymanie licencji eksportowych na dostawy sprzętu elektronicznego. Prezydent kładł nacisk także na wojnę propagandową, i tak Radio Wolna Europa, transmitujące na obszarze bloku socjalistycznego,  w 1985 r. otrzymało 110 mln dolarów. Z chwilą wprowadzenia stanu wojennego przez władze polskie, stosunki polsko – amerykańskie uległy pogorszeniu. Reagan nałożył liczne sankcje wobec naszego kraju, np. zawiesił dostawy wszelkich produktów rolnych i mlecznych. (Jednocześnie trzeba zauważyć, że ograniczenia te nie były skierowane stricte do Narodu Polskiego, a jedynie do władz.) Dopiero w roku 1987 restrykcje wobec Polski zostały zniesione tym samym zamykając niejako najgorszy okres stosunków polsko – amerykańskich. Szczególne znaczenia miały przekazywane polskim opozycjonistom przez CIA fundusze na walkę w komunizmem.

Wielki Komunikator

Ze względu na niezwykłą popularność w Ameryce, Ronald Reagan zyskał przydomek „Wielkiego Komunikatora”. Pomimo, że lata jego prezydentury zbiegły się z czasem rekordowego w USA bezrobocia, charyzmatyczny prezydent potrafił zjednać sobie większość rodaków. Jego zasługi w walce z komunizmem doskonale oddają słowa wypowiedziane na otwarciu konwencji Partii Republikańskiej w Nowym Orleanie: w ciągu 2765 dni mojej prezydentury ani jeden cal ziemi nie znalazł się pod panowaniem komunistów.

W hołdzie Ronaldowi Reaganowi w 2007 r. przebywający w Kalifornii polski Prezydent Lech Kaczyński odznaczył go pośmiertnie przyznanym Orderem Orła Białego.

Małgorzata Rutkowska